Η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (CLLD), βασισμένη στην προσέγγιση LEADER έχει ένα πολυτομεακό και πολυταμειακό σχεδιασμό. Ειδικότερα, το πρόγραμμα CLLD/ LEADER θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 μέσω του Μέτρου 19 «Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων» και στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας & Θάλασσας 2014-2020 μέσω της προτεραιότητας 4 «Αύξηση της απασχόλησης και της εδαφικής συνοχής». Η προσέγγιση LEADER ήταν και παραμένει μια μέθοδος σχεδιασμού και υλοποίησης τοπικών ολοκληρωμένων αναπτυξιακών στρατηγικών, με τη συμμετοχή εταίρων σε τοπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνίας των πολιτών, των τοπικών οικονομικών και κοινωνικών φορέων. Ο σχεδιασμός, η διαχείριση και υλοποίηση των τοπικών προγραμμάτων στα οποία αποτυπώνεται η στρατηγική τοπικής ανάπτυξης κάθε περιοχής, πραγματοποιούνται από τοπικά εταιρικά σχήματα του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, τις Ομάδες Τοπικής Δράσης (ΟΤΔ) που δραστηριοποιούνται στην προτεινόμενη περιοχή παρέμβασης. Κατά κανόνα, το έργο των Ομάδων Τοπικής Δράσης, έχουν αναλάβει, μετά από ανοιχτή διαδικασία προκήρυξης, Αναπτυξιακές Ανώνυμες Εταιρίες Ο.Τ.Α.
Η κοινοτική πρωτοβουλία LEADER που εφαρμόζεται στην Ελλάδα από την πρώτη προγραμματική περίοδο (1991-1993) έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της υπαίθρου. Κατά τη δεύτερη και την τρίτη προγραμματική περίοδο ενεργοποιήθηκε ακόμη περισσότερο ο τοπικός πληθυσμός και ενισχύθηκε η συνεργασία μεταξύ των τοπικών φορέων. Στην τέταρτη περίοδο (2007-2013), το LEADER εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης. Συνεπώς, οι ελληνικές αγροτικές περιοχές έχουν μακρόχρονη εμπειρία στο σχεδιασμό και την υλοποίηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων τοπικής ανάπτυξης, τα οποία εφαρμόστηκαν από Αναπτυξιακές Εταιρείες.
Μέσω του LEADER υποστηρίζεται η τοπική επιχειρηματικότητα, αναπτύσσεται ο τουρισμός της υπαίθρου, ενώ δημιουργούνται αναπτυξιακές βάσεις στις αγροτικές περιοχές. Επίσης, ενθαρρύνονται οι τοπικοί κοινωνικο-οικονομικοί παράγοντες να συνεργαστούν, να παράγουν αγαθά και υπηρεσίες που δημιουργούν προστιθέμενη αξία για την περιοχή τους. Προγράμματα LEADER έχουν υλοποιηθεί στο μεγαλύτερο μέρος των αγροτικών περιοχών της χώρας και τα επιτυχημένα παραδείγματα είναι πολλά.
Σημαντικό εργαλείο για την επιτυχία του LEADER είναι η μεγαλύτερη ευελιξία που παρέχει, σε συνδυασμό με την γνώση των προβλημάτων σε τοπικό επίπεδο και την ενεργοποίηση του τοπικού δυναμικού. Με αυτό τον τρόπο, ειδικά σε περιόδους κρίσης, οι τοπικές κοινότητες μπορούν να κάνουν σταθερά βήματα προς πιο αποτελεσματικές μορφές βιώσιμης και «χωρίς αποκλεισμούς» ανάπτυξης, σύμφωνα με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», να καινοτομήσουν προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα των αγροτικών περιοχών της χώρας και να ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή στις αγροτικές περιοχές.
Το Μέτρο 19 (CLLD/LEADER) θα εφαρμοστεί σε περιοχές οι οποίες μπορούν να καλύπτουν έκταση ίση έως και το 100% των αγροτικών περιοχών της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό, ανακοινώθηκαν αναλυτικά οι δράσεις που μπορούν να υλοποιηθούν, μέσω του Υπομέτρου 19.2 «Στήριξη υλοποίησης δράσεων των στρατηγικών Τοπικής Ανάπτυξης με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (CLLD/LEADER)». Οι δράσεις αυτές αφορούν τόσο παρεμβάσεις δημόσιου χαρακτήρα, οι οποίες συμβάλλουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, όσο και ιδιωτικού χαρακτήρα, οι οποίες έχουν επιχειρηματικό χαρακτήρα και συμβάλουν στην ανάπτυξη του δευτερογενή και τριτογενή τομέα της τοπικής οικονομίας.
Ήδη αρκετές από τις Αναπτυξιακές Εταιρείες που έχουν αναλάβει τη διαχείριση του Μέτρου 19 «Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων», έχουν αναρτήσει τις προτάσεις τους για τα τοπικά προγράμματα CLLD/LEADER, όπως αυτά έχουν εγκριθεί από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Σε κάθε τοπικό πρόγραμμα αναλύονται οι θεματικές κατευθύνσεις και οι στόχοι του, ενώ παρουσιάζονται οι δράσεις που πρόκειται να προκηρυχθούν. Ως βασικοί αναπτυξιακοί στόχοι, οι οποίοι έχουν και τη μεγαλύτερη χρηματοδοτική βαρύτητα στα τοπικά προγράμματα, αναδεικνύονται:
- η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της αλυσίδας αξίας του αγροδιατροφικού τομέα και η αύξηση της προστιθέμενης αξίας των αγροτικών προϊόντων μέσω μεταποίησης, εμπορίας και ανάπτυξης γεωργικών προϊόντων,
- η ενίσχυση επενδύσεων στον τομέα του τουρισμού για την ποιοτική αναβάθμιση των υπηρεσιών που προσφέρονται, τη διαφοροποίηση και τη δημιουργία ελκυστικότερου τουριστικού προϊόντος,
- η ενίσχυση επενδύσεων παροχής υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση του αγροτικού πληθυσμού (παιδικοί σταθμοί, χώροι αθλητισμού, πολιτιστικά κέντρα, κ.λπ.), για την κάλυψη των αναγκών της περιοχής και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής,
- η ενίσχυση επενδύσεων στους τομείς της βιοτεχνίας, χειροτεχνίας, παραγωγής ειδών μετά την 1η μεταποίηση,
- η ενίσχυση της οικοτεχνίας και των πολυλειτουργικών αγροκτημάτων.
Η στόχευση και οι κλάδοι, οι οποίοι θα ενισχύονται, αναδεικνύονται από τις ανάγκες τις κάθε περιοχής. Ως παραδείγματα εγκεκριμένων, από το Υπουργείο, προγραμμάτων μπορούν να αναφερθούν:
Στη Θεσσαλία όσον αφορά στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων θα δίνεται προτεραιότητα ενδεικτικά,:
- σε προϊόντα γάλακτος και γαλακτοκομικά με έμφαση στη φέτα και τα προϊόντα ΠΟΠ της περιοχής,
- σε προϊόντα σιτηρών-ψυχανθών,
- στο κρέας & τα κρεατοσκευάσματα,
- στα οπωροκηπευτικά,
- στα προϊόντα ελιάς/ελαιολάδου,
- στα προϊόντα αμπέλου, οίνος και αποστάγματα,
- στα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά,
- στα αυγά,
- στο μέλι,
- στα προϊόντα καλλιεργειών υπό κάλυψη (θερμοκήπια, δικτυοκήπια, υδροπονικές καλλιέργειες κ.λπ.),
Στα Δωδεκάνησα, όσον αφορά σε επενδύσεις τουρισμού, ενδεικτικά καταγράφονται οι άξονες προτεραιότητας:
- στην ίδρυση τουριστικών καταλυμάτων από μετατροπή παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων μόνο στα νησιά με λιγότερους από 3.000 κατοίκους,
- στον εκσυγχρονισμό τουριστικών καταλυμάτων, μόνο στα νησιά με λιγότερους από 3.000 κατοίκους,
- στην εναλλακτικό τουρισμό -εκτός αυτών που σχετίζονται με το θαλάσσιο περιβάλλον ως άθλημα ή ψυχαγωγία- και ιδιαίτερα στον τουρισμό εμπειρίας (π.χ φυσιολατρικό, γαστρονομικό, αγροτουρισμό, πολιτιστικό, θρησκευτικό, καλλιτεχνικό τουρισμό κ.α)
- στον εκσυγχρονισμό των χώρων εστίασης και την ποιοτική αναβάθμιση των εστιατορίων.
Περισσότερες πληροφορίες για τις δράσεις και τα μέτρα που θα προκηρύσσονται στο πλαίσιο του Μέτρου 19 CLLD/LEADER, θα μπορείτε να ανατρέχετε στις ιστοσελίδες των Αναπτυξιακών Εταιρειών αλλά και στο www.360funding.gr.
